Anayasa Mahkemesinin 2020/15221 başvuru numaralı, 05.10.2023 tarihli bireysel başvuru neticesinde vermiş olduğu kararı

Uygulamada tutuklu dosyalarda dahi dosya yoğunluğu gerekçe gösterilerek duruşma günleri oldukça ileri günlere atılmakta ve duruşma tarihine dek sanığın tutukluluk durumu celse arasında dosya üzerinden, sanık veya müdafii bulunmaksızın değerlendirilmektedir. Anayasa Mahkemesi 2020/15221 başvuru numaralı, 05.10.2023 tarihli bireysel başvuru neticesinde vermiş olduğu kararı uyarınca tutukluluk durumunun iki ayı aşan bir süre boyunca duruşmasız olarak incelenmesinin olağan dönemde silahların eşitliği ve çelişmeli yargılama ilkeleri ile bağdaşmadığına işaret etmiş ve bu durumun kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiğine karar vermiştir. Dolayısıyla tutuklu işlerde yerel mahkemelerin de ihlâl kararı doğrultusunda iki ayı geçecek şekilde duruşma tarihi tayin etmemeleri gerekir.

İki ayı geçecek şekilde duruşma günü tayin edilmesi ve celse arasındaki tutukluluk incelemelerinin de dosya üzerinden yapılması hâlinde Anayasa Mahkemesinin 2020/15221 başvuru numaralı, 05.10.2023 tarihli bireysel başvurunda belirttiği kriterler doğrultusunda kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlâl edileceği açıktır. Kovuşturma aşamasında tutukluluk durumunun incelendiği son duruşma üzerinden iki ayı aşkın zaman geçtiği hâlde sanığın tutukluluk incelemesinin duruşma açılmaksızın incelenmesi hak ihlâline sebebiyet vereceğinden sanık veya müdafiinin sanığın hâkim önüne çıkarılarak tutukluluk incelemesinin yapıldığı tarihten itibaren bir ay içerisinde Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruda bulunması gerekmektedir. (Karar içeriğinde de aynı şekilde belirtildiği üzere Anayasa Mahkemesi benzer şikâyetlere ilişkin yaptığı incelemelerde tutukluluk incelemelerinin hâkim/mahkeme önüne çıkarılmaksızın yapılması şeklindeki müdahalenin kişinin mahkeme/hâkim önüne çıkarılmasıyla sona ereceğini belirterek bu durumda bireysel başvurunun en geç tutuklunun mahkeme önüne çıkarılmasından itibaren otuz gün içinde yapılması gerektiği sonucuna varmıştır.)